Zelf karamel maken – stap voor stap

Zelf karamel maken schrikt veel mensen af, maar dat is nergens voor nodig. Een goede karamel maken is makkelijker dan je denkt en het is ontzettend handig als je dit onder de knie hebt. Karamel kun je namelijk op ontzettend veel manieren gebruiken en het is een geliefd ingrediënt in veel recepten. In dit artikel deel ik enkele handige tips en aan de hand van mijn stappenplan lukt het je zeker om zelf karamel te maken!

Wat is karamel?

Echte karamel bestaat uit suiker. Kortgezegd maak je karamel door suiker te verhitten. Dit proces wordt ook wel karamelliseren of karamelisatie genoemd. 

Suiker karamelliseren

Karamel ontstaat wanneer suiker wordt verwarmd tot een temperatuur van minimaal 170 graden Celcius. Terwijl de suiker langzaam opwarmt tot deze temperatuur, breken de moleculen af (de suiker smelt en er ontstaat een suikersiroop). Vervolgens ontstaan er nieuwe verbindingen. Deze nieuwe verbindingen hebben een diepe, rijke smaak en een donkere, goudbruine kleur: de karamel. 

Karamel maken is een secuur karwei, want je wilt de suiker niet te weinig verwarmen (dan karameliseert de suiker niet) maar ook niet te veel (dan verbrandt de suiker). 

Waar wordt karamel voor gebruikt?

Karamel kun je op verschillende manieren gebruiken. Gemengd met andere ingrediënten kun je bijvoorbeeld karamelsaus of smeuïge karamel recept maken. Je kunt de karamel ook gebruiken voor deze karamelslagroom of deze karamel brownies. Als thuisbakker kom je in veel recepten karamel tegen. Enkele van mijn favorieten zette ik voor je op een rij in dit artikel: de lekkerste recepten met karamel.

4 handige tips voor de lekkerste zelfgemaakte karamel

• Door een beetje water aan de suiker toe te voegen gaat het karamelliseren veel rustiger, waardoor je niet eindigt met een half aangebrande pan. Ook als er in een karamel recept geen water staat kun je daar gerust wat aan toevoegen, de suiker gaat toch pas karamelliseren als het water grotendeels verdampt is. Wees wel voorzichtig; de suiker wordt echt heel erg heet!
• Zet voordat je aan het recept begint alles dat je nodig hebt klaar, inclusief een bak koud water om het karamelliseren te stoppen.
• Loop niet weg bij je karamel en roer vanaf het moment dat het mengsel kookt NIET meer in de pan.
• Voeg een beetje zeezout toe aan de karamel voor de populaire karamel-zeezout smaak die je tegenwoordig overal tegenkomt! Een beetje zout haalt de karamelsmaak al enorm op. 

Stap 1

Doe suiker en water in een pan en zet deze op het vuur.

Stap 2

Breng dit aan de kook en roer door tot de suiker is opgelost.

Stap 3

Roer niet meer in de pan zodra het mengsel kookt. Eventuele suikerkristallen aan de zijkant van de pan kun je wegvegen met een nat kwastje. Je kunt de pan wel voorzichtig heen en weer bewegen wanneer het mengsel aan de ene kant eerder bruin wordt dan aan de andere kant.

Stap 4

Laat de suiker doorkoken tot een goudbruine karamel. Let op dat je de suiker niet te lang door laat karamelliseren, hij wordt dan te donker en bitter van smaak.

De kleur van de suiker is belangrijk. Als die te licht is, zit er nog weinig smaak aan. Is de karamel te donker, dan is hij bitter en oneetbaar. Het vraagt enige oefening om dit onder de knie te krijgen. Mocht je een suikerthermometer gebruiken, dan moet je de suiker koken tot ongeveer 170 °C.

Stap 5

Wanneer de karamel klaar is, stop je het kookproces door de onderkant van de pan in een bak met (ijs)water te zetten. Je kunt de karamel nu bijvoorbeeld op een stuk bakpapier gieten om hard te laten worden.

Wanneer er na de bereiding van de karamel boter en/of slagroom aan het mengsel wordt toegevoegd, zal dit erg gaan bruisen. Zorg ervoor dat je een hoge pan gebruikt om te voorkomen dat het overkookt. Als je nog boter of room aan de karamel toe gaat voegen, dan hoef je de bodem van de pan niet eerst in een bak met koud water te zetten.

Om de pan weer goed schoon te krijgen, vul je hem met water en breng je dit aan de kook. De suiker zal oplossen in het water, waardoor de pan makkelijk schoon te maken is.