Verschillende soorten bloem

In mijn recepten gebruik ik heel vaak bloem. Maar welke bloemsoort kun je nu het beste gebruiken voor welke recepten? Om een antwoord op deze vraag te geven, vertel ik in dit artikel wat bloem precies is en leg ik meer uit over de verschillende soorten bloem. 

Alles soorten bloem die ik beschrijf kun je online bestellen bij Baktotaal Bouwhuis. Daar vind je alles om te bakken, dus ook de beste bloemsoorten voor ieder recept. Zeker als je vaker bakt – of wilt gaan bakken – is het fijn om de juiste bloemsoorten in huis te hebben.

Wat is bloem?

Voordat ik meer vertel over de verschillende soorten bloem, is het goed om te weten wat bloem precies is. Bloem is gezeefd meel. Meel wordt gemaakt van gemalen graankorrels en om bloem te krijgen wordt dit meel gezeefd. Tijdens dit proces worden de vliesjes, de zemelen en de kiemen uit het meel gehaald e houd je een witte bloem over. Door dit zeefproces is bloem fijner van structuur en bevat het ook minder vezels en andere voedingsstoffen. Lees meer over het verschil tussen meel en bloem.

Bloem kan gemaakt worden van alle graansoorten, maar tarwe is bij ons de meest bekende graansoort voor meel en bloem. Andere graansoorten zijn mais, rijst, spelt, rogge en haver. 

Gluten in bloem

Een belangrijk kenmerk van bloem is de hoeveelheid glutenvormende eiwitten in de bloem. Gluten is een (groep) eiwit dat van nature in verschillende graansoorten zit, waaronder tarwe, spelt en rogge. Deze gluten zorgt voor stevigheid en elasticiteit. Door gluten kan je deeg rijzen en lekker luchtig worden.

Door de glutenvormende eiwitten in een deeg kan het gas dat tijdens het rijzen ontstaat vastgehouden worden in ‘kamertjes van gluten’. Hoe meer gluten een bloem heeft, des te beter het deeg kan rijzen en hoe luchtiger het deeg dus wordt. Het resultaat is een brood met een luchtige structuur. Als je deeg meer gluten bevat, kan het deeg ook meer vocht vasthouden. Dit zorgt ervoor dat je brood malser is en langer vers blijft.

De hoeveelheid eiwitten verschilt per graansoort en is een belangrijke reden waarom voor een bepaalde bloemsoort wordt gekozen in een recept.

Verschillende soorten bloem

• Tarwebloem
• Patentbloem
• Amerikaanse patentbloem
• Roggebloem
• Zeeuwse bloem
• Zelfrijzend bakmeel
• Franse bloem T45 en T65
• Semolina

Tarwebloem

De meest bekende soort bloem in Nederland is tarwebloem. Er zijn verschillende tarwesoorten, bijvoorbeeld de gewone tarwe of durum tarwe. Gewone tarwebloem wordt gemaakt van de gewone tarwe. Tarwebloem heeft minder gluten dan bloem van harde tarwe (durum tarwe) en is hierdoor net iets minder geschikt voor het bakken van brood.

Gewone bloem is perfect voor allerlei bakrecepten. Zo kun je de tarwebloem gebruiken voor koekjes, taarten en cake. Tarwebloem is een onmisbaar ingrediënt om in huis te hebben als thuisbakker.

Patentbloem

Patentbloem lijkt erg op tarwebloem, maar het bevat net wat meer eiwitten. Patentbloem is daarom vooral geschikt voor recepten waarbij extra gluten belangrijk zijn. Denk aan brood- of pizzadeeg.

Verschil patentbloem en tarwebloem

Het verschil tussen patentbloem en tarwebloem heeft dus vooral te maken met de hoeveelheid eiwitten. Gewone tarwebloem wordt gemaakt door tarwemeel te zeven. Hierdoor worden de vliesjes verwijderd en blijft een wit tarwebloem over.

Patentbloem is ook gemaakt van tarwe, maar het buitenste en binnenste deel van de tarwekorrel worden van elkaar gescheiden in de meelfabriek. Hiervoor worden speciale walsen gebruikt, die een molenaar niet heeft. Bij patentbloem blijft alleen het binnenste gedeelte over en dit deel is het meest rijk aan eiwitten. Daarom heeft patentbloem een hoger eiwitgehalte dan de standaard tarwebloem.

Je kunt patentbloem gebruiken voor recepten waar enkel ‘bloem’ of ‘tarwebloem’ wordt vermeld. Andersom kan je tarwebloem gebruiken in plaats van patentbloem, maar houd er rekening mee dat je baksel misschien wat minder luchtig wordt door een lagere hoeveelheid gluten.

Amerikaanse patentbloem

Naast de gewone patentbloem is er ook Amerikaans patentbloem. Deze Amerikaanse patentbloem wordt ook gemaakt van tarwe, maar deze tarwe is afkomstig uit een warmer landklimaat zoals Amerika. Dit is een harde tarwe, met meer gluten. Omdat Amerikaanse bloem een nog hoger eiwitgehalte heeft dan normale patentbloem is het perfect voor broodrecepten. Je kunt deze bloemsoort ook gebruiken voor andere recepten, maar je baksels kunnen dan wel wat taaier of minder knapperig worden. 

Tip: gebruik Amerikaanse patentbloem bijvoorbeeld voor dit Turks brood recept.

Roggebloem

Roggebloem wordt gemaakt van gemalen rogge (roggemeel). Dit meel wordt gezeefd, zodat de vliesjes achterblijven en je een fijne roggebloem overhoudt. Rogge bevat minder gluten dan tarwe, waardoor roggedeeg minder goed rijst dan deeg van tarwebloem. Hierdoor is het eindresultaat compacter en minder luchtig.

Je kunt roggebloem goed gebruiken in een brooddeeg: een gedeelte roggebloem geeft een extra diepe smaak aan het brood. Ook kun je het gebruiken voor sommige koekjes recepten, zoals in dit taaitaai recept.

Zeeuwse bloem

Zeeuwse bloem is afkomstig van gemalen korrels van zachte tarwe uit een streek met een zeeklimaat. Dat klimaat zorgt voor iets vochtigere tarwekorrels, met minder zetmeel en minder eiwit dan harde tarwe.

Minder eiwit zorgt voor minder bindkracht. Dat maakt Zeeuwse bloem heel goed geschikt voor koekjes en cakes. Dat zijn producten die knapperig, krokant en/of kort van structuur moeten zijn. Niet voor niks staat er in recepten voor koek- of taartdeeg vaak dat je niet langer moet kneden dan nodig is. Zou je het veel langer kneden, dan worden koekjes minder krokant of een cake taai van structuur. Ik gebruik Zeeuwse bloem onder andere in mijn Utrechtse spritsen recept en dit rondo recept.

Zelfrijzend bakmeel

De naam doet anders vermoeden, maar zelfrijzend bakmeel valt ook onder de bloemsoorten. Zelfrijzend bakmeel is tarwebloem waaraan bakpoeder is toegevoegd. Eigenlijk is het dus geen meel, maar bloem. Zelfrijzend bakbloem zou een betere benaming zijn. 

Omdat ik graag zelf bepaal hoeveel bakpoeder ik toevoeg aan de bloem gebruik ik zelfrijzend bakmeel zelden. Meer weten over deze bloemsoort? Je leest meer in dit artikel: zelf zelfrijzend bakmeel maken.

Franse bloem T45 en T65

Franse bloem is gemaakt van een hardere tarwe, omdat het in een warmer klimaat groeit. Het getal achter de letter T geeft aan hoeveel kiemen en zemelen de meel en/of bloem bevat. Zo is T170 bijvoorbeeld vergelijkbaar met volkoren tarwemeel. 

Vanaf T65 wordt het bloem genoemd. T65 bloem is ook het meest geschikt om Frans brood mee te bakken. De T65 bloem gebruik ik onder andere voor dit Franse brood recept.

Op Frans bloem vind je soms ook het keurmerk ‘label rouge’, dit geeft aan dat het om de beste kwaliteit Franse bloem gaat. Het Franse ministerie van landbouw bepaalt of een product het ‘label rouge’ krijgt en geeft het alleen aan producten met een uitmuntende kwaliteit.

Semolina – pasta bloem

Semolina of semola is gemaakt van durum tarwe, een hardere tarwe. Het is eigenlijk een fijngemalen griesmeel. Semolina is perfect om zelf pasta mee te maken, maar ook om te gebruiken in brooddeeg. Ik gebruik bijvoorbeeld semolina in voor dit brood met gepofte knoflook.

Foto’s: Erik Spronk

Dit artikel is gemaakt in samenwerking met Baktotaal Bouwhuis