Wil je liever geen dierlijke producten gebruiken en ben je op zoek naar een lekker en goed alternatief voor zuivel? Dan hoef je gelukkig niet ver te zoeken. In de supermarkt vind je tegenwoordig al je zuivelfavorieten in plantaardige vorm. Melk, yoghurt, kwark, boter, roomkaas, slagroom, crème fraîche of zure room: er zijn volop vegan of plantaardige alternatieven.
In dit artikel vertel ik je alles over vegan zuivel alternatieven en ik deel een aantal recepten die je zeker moet proberen.
Is zuivel vegan?
Zuivel is niet veganistisch, maar het is wel vegetarisch. Vegetariërs vermijden het eten van vlees, vis en gevogelte, maar consumeren wel dierlijke (bij)producten zoals melk, kaas, yoghurt en boter. Zuivelproducten passen daarom binnen een vegetarisch dieet.
Iemand die veganistisch is, vermijdt alle dierlijke producten en bijproducten, inclusief zuivel en eieren.
Creatief met namen van vegan zuivel
Kokosgurt, erwtendrank en sojatopping: de namen van vegan zuivelvervangers zijn soms even puzzelen. Europese regelgeving heeft vastgesteld dat een vegan product niet de naam van het originele zuivelproduct mag hebben. Om termen als ‘melk’, ‘yoghurt’ en ‘kwark’ te mogen gebruiken, moet een product namelijk aan bepaalde eisen voldoen. Alleen melk afkomstig van dieren mag als melk worden verkocht, en hetzelfde geldt voor yoghurt en termen voor andere zuivelproducten.
Daarom zie je op de pakken voor melkvervangers vaak de woorden drank of drink staan en kan een plantaardige variant op yoghurt bijvoorbeeld kokosgurt heten. Op de verpakking mag trouwens wel staan dat het gaat om de plantaardige variant op bijvoorbeeld melk of yoghurt.
Waarop letten bij plantaardige of vegan zuivelproducten?
- Bekijk de ingrediëntenlijst
Voor zuivelproducten gelden allerlei regels. Zo is vaak het vetpercentage vastgesteld en mogen er niet zomaar andere ingrediënten toegevoegd worden. Bij plantaardige alternatieven zijn er (nog) weinig tot geen regels. Kijk dus altijd even goed naar de ingrediënten op het pak. Voor bakken is in sommige gevallen het vet- en het eiwitpercentage belangrijk. Kies dan een vervanger die wat vet- en eiwitgehalte betreft op het originele zuivelproduct lijkt.
Tip: check ook altijd even of je geen gezoet product koopt terwijl je een ongezoete versie nodig hebt.
- Ieder plantaardig alternatief is weer anders
Er zijn ondertussen veel verschillende vegan alternatieven voor melk, yoghurt, boter, room of roomkaas verkrijgbaar. Alternatieven op basis van soja, haver, erwten, kokos, amandelen, cashewnoten: iedere variant heeft weer zijn eigen kenmerken en voordelen.
Over het algemeen bevatten vegan alternatieven voor zuivelproducten vaak minder vet. Bovendien is het vet (met uitzondering van kokosolie) meestal grotendeels onverzadigd. Meer weten over vetten? Lees dit artikel: alles over vetten.
Soorten vegan melk(vervangers)
Melkvervangers worden gemaakt door noten, granen, peulvruchten of zaden heel fijn te malen met vocht. Vaste bestanddelen worden uit het mengsel gezeefd. Er wordt vaak extra vet, calcium en vitamines aan toegevoegd om de voedingswaarde van melk te evenaren.
Dit zijn de meest verkochte soorten :
- Melkvervanger op basis van peulvruchten
- Melkvervanger op basis van granen
- Melkvervanger op basis van noten
- Melkvervanger op basis van kokos
Alternatieven met peulvruchten
- Sojadrink is misschien wel het bekendste en meest gebruikte melk-alternatief. Het komt het dichtst bij koemelk als je kijkt naar de samenstelling en hoe het zich gedraagt tijdens het bakken en koken. Sojadrink heeft wel een eigen uitgesproken smaak, waar niet iedereen fan van is.
- Erwten- en lupinedrink: deze twee nieuwere melkvervangers lijken qua samenstelling en voedingswaarde erg op sojadrink. De smaak van de diverse merken kan behoorlijk verschillen. Dus check even of je ze lekker vindt.
Alternatieven met granen
- Haverdrink lijkt misschien wel het meest op koemelk wat smaak betreft. Het bevat veel vezels en weinig vet, maar kan wel wat meer suikers bevatten.
- Rijstdrink smaakt iets zoetig en is vrij dun. Het bevat in verhouding veel suikers en weinig vet. Het geeft je gebak weinig extra smaak of romigheid.
Alternatieven met noten
- Amandeldrink bevat iets minder calorieën en eiwit dan koemelk of sojadrink. Het heeft een vrij neutrale smaak en kan goed gebruikt worden in allerlei baksels.
- Cashewdrink heeft een heel milde, romige smaak en is minder zoet dan bijvoorbeeld amandeldrink. Je kunt het ook heel goed gebruiken in gebak.
- Hazelnootdrink heeft een duidelijk nootachtige smaak. Gebruik het alleen als je dat ook wilt proeven.
- Officieel is de kokosnoot geen echte noot. Maar vanwege naam zet ik hem onder de noten. Kokosmelk (dat mag gek genoeg wel melk heten!) zo uit een blikje is eigenlijk te vet om als drankje te gebruiken. De kokosdrink die als vervanger van melk verkocht wordt is bewerkt om hem minder vet te maken.
Online kun je plantaardige vervangers voor melk van nog veel meer verschillende ingrediënten vinden. Denk bijvoorbeeld aan spelt, gierst, macadamianoten, hennep en boekweit. Ook hiervoor geldt dat je het beste eerst goed het etiket checkt en proeft voordat je het verwerkt in je recept.
Kan je bij gecondenseerde melk vegan keuze maken?
Voor sommige recepten heb je gecondenseerde melk nodig. Ben je op zoek naar een vegan alternatief? Gecondenseerde melk is er gelukkig ook in vegan varianten. Je vindt ze meestal op basis van kokos of haver en kunt ze net zo gebruiken als gewone gecondenseerde melk. Let op: gecondenseerde kokosmelk heeft een vrij sterke kokossmaak.
Vegan alternatief voor yoghurt en kwark
Van bijna alle soorten melkvervangers kan een plantaardige variant van yoghurt worden gemaakt. Net zoals bij reguliere zuivel wordt de plantaardige variant gefermenteerd met yoghurtcultuur. Alleen sojadrink en kokosmelk zorgen voor een lekker stevige yoghurt zonder verdikkers zoals tapioca, agar agar of xanthaangom te gebruiken. In de winkel vind je meestal yoghurtvervangers gemaakt van soja, kokos en haver.
Ook plantaardige vervanger voor kwark wordt gemaakt zoals reguliere kwark. In de winkel vind je over het algemeen kwarkvervangers op basis van soja. Meestal is het eiwitgehalte hiervan wat minder hoog dan gewone kwark en worden er verdikkers aan toegevoegd om de dikte van gewone kwark te krijgen.
Vegan alternatieven voor room
Ook met de plantaardige alternatieven voor (slag)room en kookroom kun je allerlei kanten op. Vooral soja, kokos en haver kom je in de winkel als basis tegen voor een vegan room-alternatief. Net als bij slagroom heb je de keuze uit opgeklopte en onopgeklopte producten. Kies je voor zelf opkloppen? Houd het product goed koud en voeg eventueel wat slagroomversteviger toe. De vegan variant is vaak wat minder stabiel. Je hebt ook vaak wat langer nodig om alles lekker luchtig op te kloppen.
Je kunt natuurlijk ook gaan voor het extra gemak van een spuitbus waar meteen een luchtige toef uit komt. Op de bus van deze kant-en-klare versie staat meestal zoiets als luchtige topping.
Zelf vegan room maken
Liever helemaal zelf maken? Als je een blikje kokosmelk in de koelkast een nachtje in de koelkast laat staan wordt het vette gedeelte hard (de kokosroom) en scheidt het zich van het kokoswater. Je kunt de kokosroom met wat suiker ook lekker luchtig opkloppen met een (hand)mixer met garde(s). Houd wel rekening met een kokossmaak.
Alternatieven voor kookroom, zure room en crème fraîche
Wil je een gerecht alleen wat romiger maken? Dan kun je ook een plantaardige versie van kookroom kopen op basis van soja, kokos en haver. Je kunt deze producten op dezelfde manier verwerken als kookroom.
Zure room en crème fraîche hebben ook hun plantaardige varianten op basis van soja, haver en kokos. Ook deze plantaardige alternatieven verwerk je op dezelfde manier als zure room of crème fraîche.
Vegan alternatief voor roomkaas
Ook voor roomkaas bestaan lekkere plantaardige alternatieven. De basis voor een ‘vegan roomkaas’ is meestal kokosolie waar smaakmakers aan worden toegevoegd. Op het moment zijn die van Philadelphia en Violife het beste van smaak en consistentie. Lekker op een boterham of bagel met verse bieslook bijvoorbeeld. Je kunt ze ook gebruiken voor vegan cheesecake.
Vegan alternatief voor (room)boter
In het boterschap staan tegenwoordig ook een heel aantal plantaardige varianten naast het vertrouwde pakje roomboter. Ze bestaan meestal uit verschillende soorten olie zoals kokosolie, zonnebloemolie, raapzaadolie en sheaboter. Ook worden er soms extra ingrediënten toegevoegd voor een lekkere smaak. Denk bijvoorbeeld aan een gefermenteerde noten- of bonenpasta.
Let bij het bakken op het vetpercentage van de vegan ‘boter’. Als je een vervanger voor roomboter zoekt, moet het vetpercentage daarvan rond de 80% liggen. Experimenteer en proef vooral wat voor jou de beste vegan botervervanger is.
Lekkere recepten met vegan alternatieven voor zuivel
Zoete recepten
- Vegan chocoladetaart
- Vegan brownies
- Vegan cheesecake
- Vegan cupcakes met frambozentopping
- Vegan chocolade chip cookie dough bites
- Vegan appeltaart
Hartige recepten
Meer weten over vegan bakken? Bekijk dan ook het artikel over bakken zonder eieren.
Dit artikel is geschreven door Dosia Brewer
