Oranjekoek: een bekende Friese lekkernij die in principe niets te maken heeft met de kleur oranje! Zelf vond ik oranjekoek nooit heel lekker en daarom heb ik het lang niet zelf gemaakt. Totdat ik het recept van Saakje probeerde, toen moest ik mijn mening bijstellen! Saakje is een echte Fries en dit is één van haar favoriete recepten uit Saakje’s zoete bakboek.
Ik mag haar oranjekoek recept met jullie delen en dat doe ik vol enthousiasme. Deze oranjekoek is echt heel lekker en zeker de moeite waard om te maken! Meer Friese lekkernijen maken? Probeer dan ook eens deze Fryske dúmkes.
Met dit recept maak je in principe 16 stukken oranjekoek.
Wat is oranjekoek?
Oranjekoek is een typisch Friese lekkernij. Hoewel het natuurlijk officieel oranjekoek heet, wordt het ook vaak gebak genoemd. Oranjekoek is een luchtige koek, te herkennen aan een kenmerkende smaak van sinaasappel en anijs. Iedere Friese streek (en alle bakkers in die streek) hanteerde vroeger een eigen, streekgebonden recept en daarom zijn er vandaag de dag ook nog verschillende varianten. Voor een lange tijd bevatte oranjekoek ook geen vulling van amandelspijs, maar hier kwam halverwege de 20e eeuw verandering in.
Oranjekoek met crème of slagroom?
De Friese koek heeft vandaag de dag dus wel een vulling van amandelspijs en wordt gegarneerd met een laag (roze) glazuur en crème of slagroom. Of je oranjekoek garneert met slagroom of crème, is trouwens een heus discussiepunt en een vraagstuk waar geen eenduidig antwoord op lijkt te zijn (dit komt onder meer door de vele variaties).
In dit oranjekoek recept is in ieder geval gekozen om de oranjekoek af te werken met een toef slagroom. Op de slagroom kun je nog vruchtjes of gekonfijte sinaasappelschil plaatsen om het helemaal af te maken.
Waarom heet oranjekoek oranjekoek?
Als je nog nooit oranjekoek hebt gegeten, denk je waarschijnlijk dat oranjekoek oranje van kleur is. Hoewel oranjekoek een laagje glazuur heeft, is deze traditioneel roze van kleur en niet oranje. Echte oranjekoek is dus niet oranje van kleur (hoewel je soms wel een oranje glazuur tegenkomt rond Koningsdag of andere volksfeesten). Waar de naam oranjekoek dan wel vandaan komt? De naam komt van de sinaasappelschil (rasp) die in het gebak zelf wordt verwerkt. Soms wordt er ook gekonfijte sinaasappelschil door het deeg gemengd.
Oranjekoek is al eeuwenoud en het oudste recept stamt uit de 18e eeuw. De oranjekoek is een echte Friese koek of Fries gebak. Omdat het koningshuis Oranje-Nassau nauwe banden heeft met Friesland, doen ook verhalen de ronde dat de naam ‘oranjekoek’ een verwijzing is naar het koningshuis. Of dat echt zo is, blijft helaas gissen.
Oranjekoek bewaren
Als je zelf deze echte Friese oranjekoek maakt, is de kans groot dat het gebak niet in één keer op gaat; de koek is onwijs lekker, maar je maakt 16 stukken oranjekoek met dit recept. Oranjekoek met slagroom kun je in de koelkast 2-3 dagen bewaren. Zonder de slagroom kun je de koek luchtdicht verpakt ook een kleine week bewaren op kamertemperatuur.
Wil je de oranjekoek langer bewaren? Je kunt de Friese koek invriezen (zonder slagroom erop!). Luchtdicht verpakt kun je de koek dan 2-3 maanden in de vriezer bewaren.
- Voor het deeg
- 350 gr bloem
- 200 gr lichtbruine basterdsuiker
- 1 tl bakpoeder
- 30 gr roomboter
- 1 ei
- 50-75 ml water
- 2 tl anijszaadjes
- 1 tl nootmuskaat
- 1 sinaasappel, rasp
- snuf zout
- Voor het spijs
- 150 gr amandelmeel
- 150 gr kristalsuiker
- 1 ei
- ½ citroen, sap
- Voor het glazuur
- 1 el bessensap
- 100 gr poedersuiker
- Voor de versiering
- 200 ml slagroom
- 25 gr suiker
- vruchtjes of gekonfijte sinaasappelschil als garnering
Friese oranjekoek recept – Stap voor stap
Bekleed een vierkante bakvorm van ongeveer 22 centimeter met bakpapier. Als je de vorm van tevoren licht invet, dan verschuift het papier minder.
Oranjekoek maken
Maak een samenhangend deeg door alle ingrediënten voor het deeg door elkaar te mengen. Dit kan goed met een staande mixer en anders maak je het begin met een handmixer en kneed je het vervolgens door met de hand. Het deeg is wat plakkerig, maar dat hoort zo. Verpak het deeg in plasticfolie en leg het in de koelkast.
Maak ondertussen het amandelspijs door de gemalen amandelen te mengen met de suiker, het ei en het citroensap. Als je er de tijd voor hebt, zou ik het spijs een dag eerder maken, dan is het beter van smaak.
Oranjekoek vullen met spijs en bakken
Verwarm de oven voor op 165 ᵒC. Verdeel het deeg in twee stukken. Bestuif het aanrecht met een beetje bloem en rol de helft van het deeg uit tot de grootte van de bakvorm. Bekleed de bodem van de bakvorm met de deegplak en verdeel het amandelspijs hier overheen. Rol nu ook de andere helft van het deeg uit, leg dit voorzichtig op de spijslaag en druk het een beetje aan. Probeer de koek zo vlak mogelijk te krijgen, zodat je het glazuur er straks netjes op kunt smeren.
Bak de koek in 30 minuten gaar. Laat je niet verleiden om de koek langer in de oven te laten staan, omdat hij nog niet verkleurd is. De bovenkant blijft vrij bleek.
Garneren Friese koek met roze glazuur en slagroom
Maak nu het glazuur. Roer het bessensap samen met de poedersuiker door elkaar. In het begin lijkt de hoeveelheid poedersuiker waarschijnlijk te veel om er een mooi glazuur van te maken, maar als je het goed mengt, komt het goed. Het glazuur mag niet te dun zijn, omdat het dan transparant opdroogt. Smeer het glazuur met een paletmes over de koek, verdeel het netjes en laat het opdrogen.
Als de koek goed is afgekoeld en het glazuur is opgedroogd, kun je de slagroom met de suiker opkloppen. Versier de koek met wat toefjes slagroom en garnituur naar keuze. Snijd de koek in 16 mooie stukken. Eventueel kun je de randen van de oranjekoek wegsnijden, zodat hij er mooi strak uitziet. En zodat je zelf even kunt voorproeven, natuurlijk.
Nieuwsgierig geworden naar Saakje’s zoete bakboek? Kijk hier voor meer informatie!
Foto’s: Erik Spronk
Hoi, nee dat kan zeker niet. Dat is totaal wat anders. Je kunt ook gewoon hele amandelen gebruiken en die fijnmalen, of langs een natuurwinkel.
Beantwoorden
dank je wel ik had wel een vermoedde dat het totaal wat anders is maar bak nog niet zolang vandaar mijn twijfel en welke bessensap kan ik het beste gebruiken ???
Beantwoorden
Ik ben enorm benieuwd hoe het smaakt, ik heb het nog nooit gegeten en denk ook niet dat dit echt iets is wat ik lekker vindt. Eigenlijk moet ik het dan toch maar een keer gaan maken. :)
BeantwoordenJahaaa Saakje maakt echt lekker spul! Ze heeft ook de catering gedaan voor het 25 jarig huwelijk voor mijn ouders en een bevriend stel :) Haar citroentaart is echt legendarisch <3
BeantwoordenLeuk recept :-D
Ik ben zelf een echte Frys en eet het graag.
Moet het vaak voor vrienden buiten Friesland meenemen.
De oranjekoek die ze daar kunnen kopen vinden ze niet lekker.
Nu kan ik een eigen gebakken oranjekoek meenemen.
Kijken of ik net zo lekker bak als een bakker :-D
Yummie...ben dol op oranjekoeken, dus dit recept komt zeker op mijn to do list om nog deze vakantie te gaan bakken!
BeantwoordenAls geëmigreerde importfries moet ik deze natuurlijk een keer bakken. Ik vind alleen dat op oranjekoek geen slagroom hoort maar crème......dus eerst een recept voor crème zoeken ;-)
BeantwoordenIk moet je heel eerlijk zeggen dat ik de echte nog nooit geproefd heb! Wat voor soort crème is dat dan? Een botercrème?
Beantwoorden
Haha, dat is de eeuwige discussie tussen de Friezen. Een bevriend Fries stel serveerde op hun bruiloft oranjekoek en hebben wekenlang discussie gehad over of deze met slagroom of met crème moest worden besteld. Met andere woorden: als zelfs de echte Friezen het er al niet over eens zijn hoe echte oranjekoek hoort te zijn, dan kan je van buitenstaanders ook niet verwachten dat ze het allemaal precies goed doen ;).
BeantwoordenEchte Friezen of de vraag wie wat lekkerder vindt. Slagroom is zoals gezegd niet origineel. Op oranje koeken werden hele gedichten geschreven. Dat kan alleen met botercreme.
BeantwoordenWil je het antwoord van een voedselhistoricus? Met room sprongen de bakkers voorzichtig om, het bedierf vrij snel. Daarom werd er vanouds boter crème gebruikt. Dit was ook handig, want vaak werden er teksten op Oranjekoeken gespoten. Soms gedichten, soms wensen. Dus slagroom is een verdere 'verluxing' van de koek, maar origineel is het niet.
BeantwoordenWat grappig om te horen! Nooit geweten dat het zo'n discussiepunt is. Maar volgens mij zij beide opties lekker, dus altijd genieten!
Beantwoorden
Nee dat is volgens mij geen botercreme. Wat voor crème wel, dat weet ik eigenlijk niet......nou ja.... lekkere crème ;-)
BeantwoordenIk denk dat Willemijn (stevige) banketbakkersroom bedoelt! Botercrème vind je bijna nooit op oranjekoek (en zo ja dan zou dat eigenlijk verboden moeten worden ;)). Er is een mooi boek met oranjekoeken van verschillende Friese bakkers en dan zie je dat iedereen zijn/haar eigen stijl heeft. Je kunt dus best variëren!
BeantwoordenHoi! Dat boek heb ik wel eens ingekeken, leuk om te zien hoe elke bakker zijn eigen handtekening geeft aan de oranjekoek. Lekker idee om er een stevige banketbakkersroom om te doen! Dankje voor je tip!
Beantwoorden
Afgelopen weekend deze oranjekoek gemaakt voor mijn familie, ik ben een echte fries en weet dus hoe oranjekoek hoort te proeven. Deze was echt mierzoet , en net een blok beton, helaas geen succes :(
BeantwoordenJammer om te horen. Saakje is ook een echte Fries en dit is haar familierecept. Zelf heb ik deze koek niet als een blok beton ervaren.
Beantwoorden
Hoi Rutger,
Ik wil deze koek graag maken, maar kan geen anijszaadjes vinden, kan ik ook anijspoeder gebruiken en zo ja, hoeveel dan (ook twee theelepels?)
Beste Rutger, Saakje en lezers,
Deze oranjekoek heb ik deze week gemaakt en hij is weliswaar mierzoet maar wel zoals oranjekoek behoort te zijn. Ik had de volle 75ml water gebruikt omdat het niet echt plakkerig werd zoals in het recept stond aangegeven, maar na een paar uur rust in de koelkast was het toch nog eeg plakkerig.
Mijn vriend, een kritische oranjekoek fan was er helemaal weg van. Alleen had bij mij het glazuur meer vocht kunnen hebben, dit was te knapperig geworden.
De slagroom heb ik wat aangevet met mascarpone (30%) en op het moment van serveren opgespoten.
Bedankt voor het delen van dit lekkere recept.
Klopt het dat het amandelspijs best wel nat en zuur is? Het smaakt een beetje naar plakkerige citroenlimonade.
BeantwoordenHoi Anne. Saakje gebruikt in haar amandelspijs het sap van een halve citroen, zelf gebruik ik liever de rasp. Vandaar dat het spijs wat natter en zuurder is dan je wellicht gewend bent. Voor een volgende keer zou je ook de rasp kunnen gebruiken van 1/4 citroen.
Beantwoorden
Bij gebrek aan anijspoeder/zaad heb ik fijngemalen muisjes gebruikt en een beetje minder suiker in het deeg gedaan, smaakte top!!
BeantwoordenHallo Rutger,
Ik wil binnenkort deze recept ook proberen, maar kan geen anijszaadjes vinden. Heb jij enig idee waar ik kan kopen of bestellen? En... echte slagroom hoort er wel op ?, geen creme.
In friesland hebben wij creme op de oranjekoek, maar de laatste jaren ook slagroom.
Ik ben niet zo cremeachtig, maar voor de oranjekoek vind ik creme lekkerder.
Hoi! Bij sommige (grote) supermarkten verkopen ze het. Anders wellicht bij een toko of online, bijvoorbeeld bij Pit & Pit.
Beantwoorden
Hallo, ik zou graag een oranjekoek met oranje glazuur willen maken, wie heeft tips voor het maken van oranje glazuur?
Beantwoorden
Fantastisch recept. Ik ben overladen met complimentjes op de verjaardag van mijn vrouw. Maar ook ik kom geen anijs vinden. Heb steranijs gebruikt, smaakte verrassend goed. Slagroom ipv crème voor mij, maar ook binnen onze familie altijd dezelfde discussie over wat nou hoort..
BeantwoordenBeste Rutger,
Nog een reactie op de Fryske Oranjekoeke. Het Anijszaad kun je kopen bij Toko's ik gebruik altijd de gemalen versie. Verder gebruik ik geconfijte sinasappel voor de lekkere smaak van de koek.
Ook bij ons thuis is de Oranjekoek een favoriete traktatie bij feestelijkheden.
Vriendelijke groet Jelle
hoi rutger,
Ik heb geen bessensap in huis wat kan ik dan gebruiken voor het glazuur?
groetjes christine
BeantwoordenVoor de mooiste kleur gebruik je bessensap, eventueel kun je ook rode aanmaaklimonade of een beetje kleurstof gebruiken.
Beantwoorden
Hallo Rutger, Helaas, mijn spijs leek in geen enkel opzicht op spijs... Misschien moet je 'sap' even in 'rasp' veranderen?
Groeten Annelies
BeantwoordenHoi,
Aangezien ik dit recept letterlijk zo uit het bakboek van Saakje heb overgenomen kan ik er niet zomaar iets in veranderen. Tot nu toe gaat het altijd prima met het sap. Tijdens het bakken wordt het spijs weer iets steviger, dus mag het best wat plakkerig zijn voordat het de oven in gaat.
Excuus, dat klopt inderdaad. Saakje gebruikt het sap in haar recept, zelf gebruik ik meestal enkel de rasp. Als je spijs te dun was, gebruik dan de rasp in plaats van het sap.
Beantwoorden
Dat is heel vervelend. Dank voor het melden, ik ga het doorgeven aan de partij die voor mij de advertenties beheert.
Beantwoorden
Dit is echt een geweldig recept, de gelukkigen die hem hier mochten eten vonden hem unaniem lekkerder dan bij de bakker :-) Ik had altijd o.b.v. amandelmeel gebruikt en de koek was lekker zacht/smeuïg.
Ik zou de oranjekoek ook eens glutenvrij willen proberen, wat adviseer je me dan?
BeantwoordenDe makkelijkste manier is om een glutenvrije bloemmix te gebruiken die geschikt is voor patisserie.
Beantwoorden
Wauw! In 1 hap ging ik 30 jaar terug in de tijd. Ik zat weer als tiener met m'n ouders aan de keukentafel van de caravan op de camping in Bakhuizen. De smaak was precies zoals ik het in m'n gedachten had.
De eerlijkheid gebied me te zeggen dat ik het mezelf wel wat makkelijk gemaakt heb door kant en klare spijs te kopen maar dat mocht de pret niet drukken.
Super recept, Tnx
Hoe lang hoe heet in een hetelucht oven? Had 30 minuten op 139 graden en onderkant midden niet gaat. Tips graag!!
BeantwoordenDezelfde temperatuur en tijd maar dan in een stoomoven schaal (gaatjes onderin) en nog op een extra rooster was de oplossing! Top!
BeantwoordenAlles over de oventemperaturen lees je hier: https://rutgerbakt.nl/faq-veelgestelde-vragen/
Beantwoorden
Recept gemaakt, maar met 1 tl gemalen anijs zodat het niet zou overheersen brrrrr. Smaakt heerlijk en doet denken aan die van een Friese supermarkt.
Bij het bakken gelukkig op mijn gevoel vertrouwd en nog 15 minuten langer de koek gebakken, anders was hij hartstikke ongaar geweest. Ik gebruikte een brownie bakvorm, vers gemalen amandelen en citroen sap. Na het bakken heb je dan nog een behoorlijk smeuïge spijs. Wellicht volgende keer toch citroenschil icm beetje sap.
Ik ben blij dat ik het erop gewaagd heb en nu een lekkere koek heb. Bij te veel anijs eet ik het echt niet op!
Als afsluiting van een Hollands buffet van de zomer hier in het Buitenland wil ik je recept gebruiken voor Oranje koek. Nu vroeg ik me af, kan je deze koek ook van te voren bakken en invriezen. Zodat je hem na het ontdooien alleen glazuur,slagroom en vruchten er nog op hoeft te doen. Graag zou ik van je horen hoe of wat.Alvast bedankt.
BeantwoordenVolgens mij kan dat prima. Maar als je het echt zeker wilt weten zou ik het eerst een keer uitproberen.
Beantwoorden
U kunt niet meer reageren.
Reacties op oudere recepten sluiten automatisch na 180 dagen om de kwaliteit van discussies te waarborgen.