Van volkoren pasta en crackers tot volkoren cake, koekjes en zelfs pannenkoeken: volkoren producten zijn populairder dan ooit. En terecht! Ze passen goed binnen een bewuste leefstijl en geven je baksels een heerlijke, nootachtige smaak. Maar wat betekent volkoren nu eigenlijk precies? En hoe maak je zelf een volkoren baksel? In dit artikel leg ik het je uit en geef ik tips en voorbeelden om volkoren vaker en makkelijker in je keuken te gebruiken.
Wat betekent ‘volkoren’?
Graanproducten kunnen volkoren zijn, denk bijvoorbeeld aan volkorenbrood. De term ‘volkoren’ betekent dat de volledige graankorrel gebruikt is. Dus zowel de kern (het meellichaam), de zemelen als de kiem van de graankorrel worden gebruikt. Dit is anders dan bij producten die gemaakt zijn van witte bloem. Om bloem te maken worden de kiem en zemelen verwijderd, waardoor er minder voedingsstoffen overblijven. En precies daarom is volkorenmeel een stuk voedzamer dan bloem. Lees mijn artikel over het verschil tussen bloem en meel voor een uitgebreidere uitleg.
Volkoren producten: 100% volkorenmeel
De term ‘volkoren’ is wettelijk beschermd. Alleen producten waarbij 100% volkorenmeel is gebruikt, mogen zo genoemd worden. Dat maakt het gelukkig iets makkelijker om in de supermarkt of online bewuste keuzes te maken.
Volkorenmeel gemaakt van verschillende graansoorten
Soms lijkt het alsof volkoren en tarwe hetzelfde zijn, maar dat is zeker niet waar. Tarwe is de graansoort, en volkoren verwijst naar de manier waarop het meel is gemalen. Volkoren zegt dus niets over de soort graan, maar over hoe het graan verwerkt is. Om tarwe als voorbeeld te nemen:
- Wordt de hele tarwekorrel vermalen, dan spreken we van (volkoren) tarwemeel.
- Wordt alleen de kern van de tarwekorrel gebruikt (en de kiem en zemelen verwijderd)? Dan krijg je tarwebloem. Lees hier meer over de verschillende soorten bloem.
Zolang de hele graankorrel vermalen wordt, is het volkoren. Wordt dus in plaats van tarwe de hele graankorrel van een andere graansoort vermalen, zoals rogge, spelt en haver? Dan is dit ook volkoren.
Volkoren speltproducten
Spelt is een oergraan en de laatste jaren ontzettend populair. Maar waarom? Is volkoren spelt bijvoorbeeld gezonder dan volkoren tarwe? Volkoren speltmeel bevat net als volkoren tarwemeel veel vezels, vitaminen en mineralen. Qua voedingswaarde verschillen de twee niet veel van elkaar.
Hoewel spelt nog steeds gluten bevat, verdragen sommige mensen spelt wel beter dan tarwe. Dit kan een reden zijn waarom mensen voor spelt kiezen. Zelf bakken met speltmeel kan bijvoorbeeld met mijn speltbrood recept. Je kunt in andere recepten tarwemeel ook één-op-één vervangen door speltmeel. Houd er wel rekening mee dat het deeg net iets minder elastisch wordt.
Waarom kiezen voor volkoren producten?
Volkoren producten zijn gemaakt van hele graankorrels en hierdoor rijk aan vezels, vitaminen en mineralen. De vezels zorgen voor een langzamere vertering en een langer verzadigd gevoel, wat kan bijdragen aan een stabiele bloedsuikerspiegel en gezonde spijsvertering. Bovendien bevat meel meer antioxidanten en essentiële voedingsstoffen dan bloem.
Daarnaast hebben volkoren producten vaak een diepere, nootachtige smaak. Dat is perfect in allerlei soorten baksels. Denk aan een stevige cake, knapperige koekjes, een kruimelige taartbodem of zelfs pizzadeeg met volkorenmeel: het geeft net wat meer karakter aan je recept.
Volkoren graanproducten kopen
Wil je volkoren producten kopen in de winkel? Let dan goed op het etiket, want niet elk bruin of vezelrijk ogend product is automatisch volkoren. Bruinbrood en volkorenbrood zijn bijvoorbeeld niet hetzelfde. Volkorenbrood wordt gemaakt van 100% volkorenmeel. Bij bruinbrood is het vaak een mix van bloem en meel, waardoor het minder voedzaam is. Als het volledig volkoren was, zou het namelijk volkorenbrood mogen heten. Wil je zeker weten dat je het juiste product kiest, check dan altijd goed het etiket!
Volkoren versus meergranen producten
Naast gewoon volkorenbrood ligt er in supermarkten en bij bakkers ook meergranenbrood. Wat is het verschil tussen volkoren en meergranen? Wat is voedzamer? Volkoren zegt iets over de manier waarop granen verwerkt zijn, meergranen betekent alleen dat er meerdere graansoorten zijn gebruikt.
- Een volkoren product, zoals brood, kan dus gemaakt zijn van één graan of meerdere granen.
- En een meergranenbrood kan gemaakt zijn van bloem, meel of een combinatie.
Dit betekent dus dat een meergranenbrood er door de zaden, pitten en kleur misschien voedzaam uitziet, maar het grotendeels van witte bloem is gemaakt. Voor mijn meergranenbrood recept gebruik ik zowel bloem als meel. Het ene brood is zeker niet beter of slechter, zolang je maar weet waar je voor kiest. Soms denken mensen een volkoren product te kiezen, terwijl dit niet zo is. De kleur of het uiterlijk van een product zegt niet altijd iets over hoe voedzaam het is.
Volkoren versus Waldkorn meergranenbrood
Waldkornbrood is een donker brood en wordt daarom vaak aangezien als een voedzaam volkorenbrood. Door toevoegingen als moutmeel en kleurstof ziet het brood er inderdaad donker uit, vaak zelfs donkerder dan volkorenbroden. Maar ook hier zegt de kleur niets over hoe voedzaam het brood is. De term ‘Waldkorn’ is niets meer dan een merknaam van meergranenbrood, en Waldkorn kan namelijk net als ieder ander brood gemaakt worden van bloem, meel of een combinatie van beide.
Ook hier geldt dus: laat je niet misleiden door kleur of naam. Alleen als er écht ‘volkoren’ op de verpakking staat en er dus 100% volkorenmeel is gebruikt, weet je zeker dat je een voedzaam product kiest.
Bakken met volkorenmeel: zo doe je dat
Wil je zelf aan de bak met volkorenmeel? Bakken met meel werkt net even anders dan met bloem. Door de zemelen en vezels neemt volkorenmeel meer vocht op, en dat merk je in het beslag of deeg. Je baksels worden vaak wat steviger en iets minder luchtig.
Wat je kunt doen: vervang niet gelijk al het bloem door meel, maar begin geleidelijk. Start eerst met een mix van (gelijke delen) bloem en meel. Vervang bijvoorbeeld de helft van de bloem in je recept door volkorenmeel. Zo krijg je meer vezels binnen, maar houd je het resultaat lekker luchtig en verander je ook niet te veel aan de smaak.
Fijne recepten voor volkoren producten
