Lebkuchen – Recept

Lebkuchen zijn traditionele Duitse kerstkoekjes met specerijen, gekonfijt fruit en honing. Je ziet ze vooral rond de feestdagen, hoewel ze in Duitsland vaak het hele jaar door te koop zijn op kermissen en festivals. Deze gekruide kerstkoekjes kun je ook heel eenvoudig zelf maken. Met dit recept zet je superlekkere en smaakvolle lebkuchen op tafel. 

Met dit lebkuchen recept maak je 20-25 koeken. 

Let op: wil je lebkuchen harten maken? Daar is dit recept minder geschikt voor. Een superlekker recept voor lebkuchen harten vind je in De Bakatlas!

Wat zijn lebkuchen?

Lebkuchen zijn traditionele Duitse kerstkoekjes die bekendstaan om hun rijke smaak, dankzij een mix van specerijen, gekonfijt fruit, en honing. Deze koekjes komen voor in verschillende soorten en varianten. Hoewel ze het meest bekend zijn als kerstkoekjes, worden sommige varianten ook het hele jaar door verkocht, vooral op kermissen en festivals.

Oorsprong Lebkuchen

Lebkuchen zijn onlosmakelijk verbonden met Duitsland en worden al eeuwenlang gemaakt. Maar wist je dat soortgelijke koeken millennia teruggaan? De geschiedenis van gekruide honingkoeken gaat zelfs terug tot de Romeinen en het oude Egypte.

De stad Nürnberg wordt in het bijzonder gezien als de bakermat van de lebkuchen zoals wij ze kennen. In de 14e eeuw werd de stad een belangrijk handelscentrum voor specerijen en honing. In de kloosters in de stad maakten de monniken lebkuchen van deze handelswaren. Aan de koekjes worden relatief weinig vloeibare ingrediënten toegevoegd. Gecombineerd met honing als zoetstof en droge ingrediënten (zoals specerijen) konden de koekjes lang bewaard worden. Dit maakte ze perfect voor de koude wintermaanden.

De beroemde Nürnberger Lebkuchen zijn inmiddels beschermd als regionale specialiteit en hebben wereldwijde bekendheid. Naast Nürnberg worden in andere steden andere varianten van lebkuchen gebakken, elk met een eigen twist. Denk bijvoorbeeld aan de Aachener Printen uit Aken.

Is Lebkuchen hetzelfde als peperkoek?

Lebkuchen en peperkoek zijn allebei kruidige zoetigheden die vaak worden gemaakt met specerijen en honing, maar er zijn enkele verschillen. Lebkuchen komen oorspronkelijk uit Duitsland en worden gezien als een echte kerstkoek. Deze lekkernij bevat vaak rijke ingrediënten zoals gekonfijt fruit en noten, en komt in verschillende varianten. De textuur en smaak van deze Duitse koeken kunnen sterk variëren, maar ze hebben altijd een feestelijk karakter.

Peperkoek is daarentegen vooral populair in Nederland en België, en wordt het hele jaar door gegeten. Het heeft een zachte, broodachtige textuur en is simpeler qua ingrediënten. Peperkoek is heerlijk, maar vergeleken met lebkuchen minder rijk van smaak. Peperkoek wordt ook wel gingerbread genoemd, denk bijvoorbeeld aan gingerbread mannetjes.

3 tips voor de lekkerste lebkuchen

• De lebkuchen in dit recept bak ik op ouwel (eetpapier). Zo komen de koeken goed van de bakplaat af. Deze eetbare ouwelrondjes koop je in (online) bakwinkels en in bijna elke Duitse supermarkt. Je kunt ook zelf rondjes knippen uit een groter stuk ouwel.
• In dit lebkuchen recept gebruik ik gekonfijte sinaasappel- en citroenschil. Je kunt zelf citrusschillen konfijten of gekonfijte citroen- en sinaasappelsnippers kopen. Of gebruik de rasp van ½-1 sinaasappel en ½ citroen in plaats van de gekonfijte schil. 
• Lebkuchen kun je luchtdicht verpakt 1-2 weken bewaren op kamertemperatuur. Invriezen kan ook, dan zijn de koeken 2-3 maanden te bewaren.

Zelf lebkuchen maken 

Verwarm de oven voor op 180 °C. Bekleed een bakplaat met bakpapier en leg daar de ouwelrondjes op.

Doe de boter, basterdsuiker, honing, eieren, melk, het kaneelpoeder, de speculaaskruiden en het zout in een kom en meng door elkaar. Voeg de bloem, het bakpoeder en cacaopoeder toe en meng alles tot een glad deeg. Roer tot slot de gehakte amandelen, rozijnen en gekonfijte citrusschilletjes erdoor. Schep met behulp van een ijslepel porties van ongeveer 35 gram op de ouwelrondjes. Druk het deeg met natte vingers plat tot ½ centimeter van de buitenkant van de ouwelrondjes.

Bak de lebkuchen 15-20 minuten. Meng intussen de poedersuiker met het water tot een glad glazuur. 

Leg de lebkuchen na het bakken op een rooster en bestrijk ze direct met het glazuur. Laat ze verder afkoelen op het rooster.

Foto: Saskia Lelieveld