Zelf boter maken – recept

Zelf boter maken stond al een tijdje op mijn to-do lijst, maar het was er nog nooit van gekomen. Tot ik in het boek Verrot lekker van Christian Weij las hoe lekker en makkelijk het eigenlijk is om zelf boter te maken. Veel recepten voor boter gaan de slagroom gelijk opkloppen, maar in dit recept wordt de room eerst licht gefermenteerd, met een veel lekkerdere en diepere smaak als gevolg. 

Om de boter extra lekker te maken heb ik room gebruikt van een zuivelboerderij, daar zit vaak meer vet (en smaak) in dan slagroom uit de supermarkt. De boter heeft het niet heel lang overleefd hier thuis, op versgebakken brood was het onweerstaanbaar lekker! En er staan trouwens nog veel meer leuke en lekkere recepten (en projecten) in Verrot lekker die de moeite waard zijn om te maken!

Roomboter kun je eenvoudig zelf maken. De smaak van je eigen roomboter is ook niet te vergelijken met roomboter uit de supermarkt. Doordat we de boter laten fermenteren en echt karnen krijgt hij veel meer smaak dan de fabrieksmatige boter uit de supermarkt.

Roomboter, boter of margarine?

Het wordt vaak aan me gevraagd: wat is het verschil tussen boter en roomboter? En, is margarine boter? Om antwoord te geven op de eerste vraag: boter en roomboter zijn hetzelfde. Boter is namelijk gekarnde room, afkomstig van melk. 

Binnen de roomboters heb je wel verschillende soorten. Zo is grasboter een soort roomboter. Grasboter is gemaakt van de melk van koeien die vers gras uit de weide eten. De samenstelling van die melk is iets anders dan de melk van koeien die op stal staan, waardoor grasboter iets zachter is. 

De vraag of margarine boter is, heeft een duidelijk antwoord: nee, margarine is geen boter. Je kunt het als vervanger van boter gebruiken, maar het is geen echte (room)boter. 

Hoe wordt roomboter gemaakt?

Als je verse melk een tijd laat staan komt er een laag room op de melk drijven. In de boterfabriek wordt een centrifuge gebruikt om de room van de melk te scheiden. Om van die room boter te maken wordt deze gekarnd. Het karnen zorgt ervoor dat het vet in de room gaat samenklonteren. De room scheidt zich dan in boter en karnemelk. De boter wordt gekneed en gewassen, zodat alle karnemelk eruit is en dan is de boter klaar. 

Voor gezouten boter wordt er ook (zee)zout toegevoegd. 

Boter maken van room of melk?

Zoals je hierboven ziet, is de eerste stap van zelf boter maken normaal gesproken het ontromen van melk. In dit boter recept gebruik ik room in plaats van melk, zodat je deze eerste stap kunt overslaan. 

Roomboter maken – stap voor stap

Doe de room in een glazen pot of plastic kom en roer de karnemelk erdoor. Dek de pot met room losjes af met een deksel of met een stukje kaasdoek met een elastiekje eromheen. Laat de room 1 dag op kamertemperatuur fermenteren.

Room karnen tot boter

Zet de room 4 uur in de koelkast zodat het botervet in de room hard kan worden. Karn de room door de deksel stevig op de pot te draaien en de pot flink te schudden zodat de room tussen de deksel en de bodem klotst. Of doe de room in een keukenmachine en mix op een hoge stand. Door het schudden of mixen slaan de vetbolletjes in de room kapot en gaan ze samenklonteren. Na een paar minuten schudden of mixen scheidt de karnemelk zich af en zal je zien dat er een grote klomp boter in de karnemelk drijft. Giet de karnemelk af en doe de boter in een kommetje. Zet deze in de koelkast zodat de boter weer hard kan worden. De karnemelk kan je nu direct opdrinken of in de koelkast bewaren voor later.

Boter wassen

Als de boter na een uur of 2 hard is geworden, moet je de resterende karnemelk uit de boter wassen. Doe je dit niet zal de boter na 1 of 2 dagen ranzig worden. De boter wassen doe je door de boter onder een ijskoude kraan te kneden tot alle laatste restjes karnemelk verdwenen zijn. 

Meng de boter eventueel met wat zout en bewaar het in de koelkast.

Nieuwsgierig geworden naar Verrot lekker? Kijk hier voor meer informatie!

Foto: Erik Spronk