Hoe kun je zelf brood bakken? Het is een vraag die eigenlijk altijd populair is en veel wordt gesteld. Ik heb daarom een aantal goede én duidelijke tips voor je op een rijtje gezet, zodat je makkelijk zelf brood kunt maken. Zelfs als je dat nog nooit gedaan hebt, want dan begin je gewoon simpel. Brood bakken kan zo makkelijk of ingewikkeld als je zelf wilt, als je de basis maar weet. Dankzij de tips in dit artikel heb je altijd brood in huis, je huis ruikt heerlijk en wees eerlijk, niets is toch zo lekker als versgebakken brood.
Goed afwegen
Ga je zelf bakken, dan is het erg belangrijk om de juiste hoeveelheden te gebruiken. Bij koken kun je creatief zijn, maar houd bij bakken altijd het recept aan. Enkele tips:
- Gebruik een weegschaal die op de gram nauwkeurig weegt
- Gebruik de weegschaal ook voor de vloeistoffen
- 1 gram staat gelijk aan 1 milliliter
Laat je niet verleiden om bij een plakkerig deeg meer bloem of meel toe te voegen dan staat aangegeven. Dit geeft het brood een andere structuur en dat willen we niet.
Goed kneden
Zelf brood kneden is een leuk werkje, maar je moet er wel de tijd voor nemen. Waarom? Door het brooddeeg te kneden, ontwikkel je gluten in het deeg. Dankzij gluten kan het deeg rijzen en wordt het deeg lekker luchtig. Vraag je je dus af: hoe maak je deeg luchtig? Dit doe je door het brooddeeg goed te kneden.
Verderop in dit artikel vertel ik je meer of brooddeeg kneden!
Tip: je bent zeker 10-15 minuten bezig met brood kneden, voordat het goed is. Kun je het deeg uitrekken tot een dun vliesje, zonder dat het scheurt? Dan is het deeg klaar!
Juiste rijstijden aanhouden
Je wilt natuurlijk mooi, luchtig deeg als je zelf brood bakt. Het is belangrijk dat je het deeg goed laat rijzen voordat je het bakt. Dit is erg belangrijk voor de smaak en textuur van het brooddeeg. Dek het deeg goed af zodat het niet uitdroogt en zet het op een tochtvrije, warme plek. Zorg dat je het deeg voldoende tijd geeft om te rijzen.
Begin bij de basis
Zelf brood bakken is onwijs leuk om te doen en je kunt er veel mee variëren. Gevulde broodjes, feestbroden, suikerbroden en gerezen bladerdeeg: het zijn slechts een paar voorbeelden van broodbakken. Heb je nog niet veel ervaring met zelf brood maken? Start dan niet gelijk met ingewikkelde vormen, gedraaide broden of gevuld brood. Beter is het om bij de basis te beginnen, met een simpel recept. Brood bakken voor beginners doe je bijvoorbeeld met een simpel volkorenbrood recept of dit witte bolletjes recept.
Heb je de basis van het broodbakken onder de knie? Dan kun je eindeloos variëren met broodrecepten voor gevorderden. Handig om te weten: met de meeste van mijn recepten kun je zelf brood bakken zonder broodbakmachine en heb je alleen een oven nodig (tenzij anders staat vermeld).
Geduld
Dit is waarschijnlijk de meest lastige tip: heb geduld. Lang genoeg kneden, twee keer brood laten rijzen, geduldig het brood bakken in de oven tot het gaar is en het versgebakken brood ook niet te snel snijden. Heb je genoeg geduld, dan wordt dat zeker beloond met een lekker zelfgebakken brood, vers uit de oven.
Veelgestelde vragen over zelf brood bakken
Hoe brood deeg kneden?
Een brood maken begint natuurlijk met het deeg. Deeg kneden kun je op twee manieren maken: met een standmixer/deegkneder of met de hand. Het is heel lastig om brooddeeg goed met een handmixer te kneden, die hebben daar te weinig vermogen voor.
Kneden met de standmixer
In deze beschrijving ga ik uit van een KitchenAid standmixer. Gebruik je een ander soort/merk, check dan wat voor jouw machine de goede instellingen zijn. De eerste stap, het mengen, doe je op de laagste snelheid. Kijk goed in de gebruiksaanwijzing van je keukenmachine welke snelheid wordt geadviseerd voor het kneden van deeg en wat de maximale deeghoeveelheid is.
Zorg ervoor dat het vocht dat je gaat gebruiken de juiste temperatuur heeft. Doe alle ingrediënten voor het deeg in een kom van een standmixer en gebruik de deeghaak. Meng alles op de laagste snelheid zo’n 4-5 minuten. Aan het begin van het kneedproces wil je eerst alles goed mengen, tot het een homogeen mengsel is. Het vocht wordt tijdens het mengen opgenomen door de bloem/het meel.
Zet de standmixer op stand 2, zodat het deeg gekneed gaat worden. Tijdens het kneden worden de gluten ontwikkeld en de deegtemperatuur neemt toe. Doordat het glutennetwerk sterker wordt, ontstaat er meer wrijving van het deeg, waardoor de temperatuur iets oploopt. Kneed het deeg zo’n 5-6 minuten, tot het een mooi elastisch en glanzend deeg is. Als je zonder al te veel moeite een mooi vliesje van het deeg kunt trekken, dan is het klaar.
Brooddeeg met de hand kneden
Zorg ervoor dat het vocht dat je gaat gebruiken de juiste temperatuur heeft. Doe alle ingrediënten voor het deeg in een kom en meng alles met je hand(en) zo’n 4-5 minuten tot een homogeen mengsel. Alles wat aan je handen blijft plakken mag meegenomen worden in het deeg; gooi vooral niets weg.
Stort het deeg na het mengen op het werkblad. Het deeg is in het begin nog wat brokkelig en niet glad, maar dit verandert tijdens het kneden. Druk het deeg van je af, vouw het terug. Draai het deeg een slag en herhaal het uitdrukken en vouwen. Dit is redelijk intensief om te doen, maar ook hier geldt dat de wrijving en warmte nodig zijn voor een goed brooddeeg. Kneed het deeg zo’n 10-15 minuten tot een mooi elastisch en glanzend deeg, waar je zonder veel moeite een dun vliesje van kunt trekken.
Voordat het deeg zijn eerste rijs krijgt, is het belangrijk om het deeg op te bollen, zodat het goed op spanning staat. In dit artikel lees je alles over deeg opbollen.
Waarom moet brooddeeg rijzen?
Deeg laten rijzen is erg belangrijk voor de smaak en textuur van zelfgebakken brood. Tijdens het rijzen produceert het gist of de zuurdesem kooldioxide. Dit zorgt voor een mooi luchtig en goed gerezen brood. Hoe langer en langzamer je brooddeeg laat rijzen, des te lekkerder de smaak en textuur van het brood. Veel (zuur)desembroden zijn zeker 24 uur ‘onderweg’ voordat ze uiteindelijk gebakken worden. Een voorbeeld hiervan is dit stokbrood recept.
Let op: brooddeeg kneden helpt bij het rijzen. Door goed kneden ontwikkelt het deeg gluten, waardoor het deeg luchtig kan worden en blijven.
Hoe deeg laten rijzen?
Het rijzen van deeg bestaat meestal uit 3 delen:
- de bulkrijs
- de narijs
- de ovenrijs
Deeg laten rijzen met in de bulkrijs
De eerste rijs wordt de bulkrijs genoemd. Dit is de eerste rijs na het kneden van het brooddeeg. Het deeg is dan nog een geheel en zit vaak in een kom of bak. Zorg dat het deeg goed afgedekt is, zodat het niet kan uitdrogen. Deeg afdekken kan het beste met plasticfolie, een vochtige theedoek of een deksel.
Heb je een oven met rijsstand? Dan kan je het deeg rijzen in de oven op deze stand. Heb je een oven zonder rijsstand? Zet dan een schaal met heet water in de oven (die uitstaat) en zet het ovenrooster hierboven. Zet (de kom met) het deeg op het rooster, sluit de oven en laat het rustig rijzen. Let op dat je het deeg niet te heet laat rijzen, daardoor kan het gist juist minder goed werken.
Deeg laten rijzen met de narijs
Na de bulkrijs vorm je het deeg tot het uiteindelijke brood (of broodjes). Hierna krijgt het deeg zijn tweede rijs: de narijs. Ook hier is de juiste temperatuur belangrijk. Voor een normaal en relatief snel brood houd je een warme temperatuur van 20-30 °C aan. Het brood laten rijzen duurt dan ongeveer een uur. Wil je het brood langer laten rijzen, dan verlaag je de temperatuur. Zorg dat je het brooddeeg opnieuw goed afdekt om uitdrogen te voorkomen.
Tip: laat je het brood rijzen in een vochtige omgeving, zoals een rijskast bij de bakker of een oven met daarin een schaal heet water? Dan droogt het brood niet snel uit en is afdekken niet nodig.
Brood bakken in oven: de ovenrijs
De laatste rijs, de ovenrijs, vindt plaats tijdens het brood bakken in de oven. Tijdens deze rijs krijgt het brood zijn uiteindelijke vorm. Vaak wordt er aan het begin van het broodbakken stoom toegevoegd in de oven. Hierdoor vertraagt de korstvorming van het brood en kan het brood zo goed mogelijk rijzen.
Kan je deeg laten rijzen in koelkast?
Wil je het brooddeeg langer laten rijzen? Dan moet de temperatuur omlaag. Je kunt het deeg laten rijzen op kamertemperatuur, maar in veel gevallen moet het deeg zelfs in de koelkast om het rijsproces af te remmen.
Als ik dit in één van mijn broodrecepten toepas, dan staat dat er uiteraard bij, maar ook met bestaande recepten kun je experimenteren met een lagere rijstemperatuur en dus een langere rijstijd. Voorbeelden van recepten waarbij het deeg in de koelkast rijst zijn deze gevulde broodjes en dit baguette recept.
Kan ik een rijsmandje gebruiken?
Om het deeg tijdens de tweede rijs goed in vorm te houden en om te zorgen dat het deeg niet uitzakt, is een rijsmandje onmisbaar. De inhoud die genoemd wordt bij het rijsmandje geeft aan hoeveel deeg erin kan. Het mandje gaat niet mee in de oven, maar wordt enkel gebruikt om het deeg in te laten rijzen.
Bestuif het mandje voordat je het deeg erin doet met bloem om te zorgen dat het deeg er goed uit komt. Dit kan je doen met de bloem uit het recept, of bijvoorbeeld met roggebloem. Je kunt ook een non-woven haarnetje in het rijsmandje plaatsen, die licht bestuiven met bloem en daar het brooddeeg in leggen.
Leg het brooddeeg met de gladde kant naar beneden in het rijsmandje en dek het deeg losjes af met plasticfolie. Was het rijsmandje na gebruik vooral niet af, maar borstel het voorzichtig uit. Zet het rijsmandje als je hem niet gebruikt op een droge plek.
Wanneer is het deeg genoeg gerezen?
Hoe weet je of brooddeeg voldoende gerezen is? Over het algemeen moet het volume van het deeg verdubbelen. Je kunt het ook testen door voorzichtig met een vinger op het deeg te drukken. Veert het deeg heel langzaam terug, dan is het goed genoeg en kan je het brood bakken.
Wat is het beste gist voor brood bakken?
Voor een zelf gebakken brood kun je verse of gedroogde gist gebruiken. Het voordeel van gedroogde gist is dat het langer houdbaar is en makkelijker te verwerken. Je kunt het direct met de andere ingrediënten mengen. Voor meer informatie over gist heb ik dit artikel geschreven: verschillende soorten gist.
Hoe kan ik thuis het lekkerste brood maken?
Hoe kun je zelf brood maken zonder broodbakmachine? De exacte temperatuur en baktijd van een brood verschilt per recept, maar over het algemeen geldt het volgende:
- Met mijn broodbakbol kun je zelf het lekkerste brood bakken. Check dit artikel voor een uitgebreide uitleg over broodbakken in de broodbakbol.
- Heb je geen broodbakbol? Verwarm de oven met broodbaksteen op een rooster en een ovenschaal op de bodem minimaal 45 minuten voor op 240 °C.
- Bestrooi een (snij)plank met bloem en stort het brooddeeg daar voorzichtig op. Snijd het brood aan de bovenkant meerdere keren in met een scherp mes en schuif het brood dan op de hete broodbaksteen.
- Schenk een kopje water in de ovenschaal en doe de oven gelijk dicht. Verlaag de oventemperatuur naar 220 °C en bak het brood in 40-45 minuten goudbruin en gaar. Leg het brood direct uit de oven op een rooster en eet het zo vers mogelijk.
Kijk altijd per recept wat exacte temperatuur en stappen zijn van het bakken van het brood.
Hoe kan ik zelfgebakken brood bewaren?
Zelfgebakken brood heeft geen meelverbeteraars of andere toevoegingen, en lijkt hierdoor sneller oud te worden dan gekocht brood. Ik deel daarom een paar handige tips om lang te genieten van je zelfgebakken brood:
- Wil je het brood in sneetjes eten? Laat het brood afkoelen en snijd het dan direct. Het gesneden brood kun je dan per boterham invriezen (in papier of plastic).
- Wil je een heel brood invriezen? Stop een vers brood zo snel mogelijk, in zijn geheel, in de vriezer na het afkoelen.
- Wil je een ingevroren brood gebruiken? Haal het ’s ochtends uit de vriezer en laat het ontdooien. Maak de buitenkant licht vochtig met water en warm het brood in 8-12 minuten op 180°C op. Zo smaakt het nog heerlijk vers.
- Heb je toch oud brood? Dit kun je perfect gebruiken voor wentelteefjes, broodpudding of paneermeel
Heerlijke broodrecepten
Zachte witte bolletjes bakken
Eén van de bekendste bolletjes zijn deze zachte witte broodjes. Wil je witte kadetjes of witte puntjes? Maak ze dan iets langwerpiger.
Het recept om zelf zachte witte bolletjes te bakken vind je hier.
Volkoren rozijnenbrood
Dit is eigenlijk een heel simpel volkorenbrood, dat verrijkt is met rozijnen en een vleugje kaneel. Dit rozijnenbrood is heerlijk met enkel een laagje roomboter of met een plak oude kaas. Wil je gewoon volkorenbrood, laat dan de rozijnen en kaneel achterwege. Check hier het volkoren rozijnenbrood recept!
Kwarkbroodjes
Het deeg voor deze broodjes is verrijkt met kwark, wat de broodjes een extra rijke en lekkere smaak geeft. Met de vulling kun je variëren, bijna alle gedroogde (zuid)vruchten zijn geschikt om te verwerken in dit recept. In plaats van kleine kwarkbroodjes kun je ook 1 groot kwarkbrood bakken. Bak het brood dan 35-45 minuten op 200 °C. Het kwarkbroodjes recept vind je hier!
Soda brood
Wil je echt snel brood bakken, dan is soda bread daar perfect voor. Je hoeft dit deeg bijna niet te kneden, het hoeft niet te rijzen en kan dus gelijk de oven in. Er wordt namelijk geen gist gebruikt in dit brooddeeg, maar baking soda gecombineerd met een zuur. Het enige nadeel van dit brood is dat het heel snel oud wordt. Dit brood moet je echt zo vers mogelijk eten. Mijn soda bread recept vind je hier.
